Αφορμή για αυτό το κείμενο στάθηκε ένα μήνυμα που με άγγιξε. Μια μητέρα περιέγραφε πώς ο γιος της, που αγαπά τα LEGO και τις κατασκευές, δυσκολεύεται να φτιάξει κάτι δικό του χωρίς οδηγίες. Θέλει να δημιουργεί, αλλά χρειάζεται πάντα ένα “βίντεο να του δείξει πώς”.
Και κάπου εκεί σκέφτηκα: πόσα παιδιά στο φάσμα δεν βρίσκονται στην ίδια θέση; Με φαντασία, ιδέες και όρεξη, αλλά εγκλωβισμένα στην ανάγκη για βήμα-βήμα καθοδήγηση.
Ως εκπαιδευτικός πληροφορικής που ασχολούμαι με τη ρομποτική, έχω συναντήσει πολλά τέτοια παιδιά. Και πάντα ψάχνουμε μαζί τρόπους να περάσουμε από τις οδηγίες… στη φαντασία.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε;
1. Οι οδηγίες δεν είναι κακές — είναι η αρχή
Τα βίντεο, τα έτοιμα σχέδια, τα βήμα-βήμα εγχειρίδια, δεν σημαίνουν ότι το παιδί “δεν μπορεί”. Αντίθετα, του δίνουν σταθερότητα και αυτοπεποίθηση. Είναι το πρώτο σκαλί.
2. Μικρές αλλαγές, μεγάλο βήμα
Όταν ολοκληρώσει κάτι από οδηγίες, του ζητάμε να αλλάξει ένα στοιχείο: ένα χρώμα, έναν αισθητήρα, μια λειτουργία. Έτσι, μαθαίνει σιγά-σιγά να παίρνει πρωτοβουλίες.
3. Έμπνευση, όχι αντιγραφή
Αντί να του δώσουμε έτοιμο σχέδιο, μπορούμε να του περιγράψουμε μια ιδέα: “Αν είχες ένα ρομπότ που θα σου έφερνε τα LEGO, πώς θα το έφτιαχνες;” Η ερώτηση από μόνη της ανοίγει τον δρόμο στη δημιουργία.
4. Οπτικά βοηθήματα παντού
Τα παιδιά στο φάσμα σκέφτονται πολύ οπτικά. Γι’ αυτό είναι χρήσιμα τα σχεδιαστικά προγράμματα, τα περιβάλλοντα όπως το Scratch ή LEGO Digital Designer — ό,τι τους επιτρέπει να δουν και να πειραματιστούν χωρίς πίεση.
5. Φτιάξε κάτι που σου αρέσει
Όταν το παιδί νιώθει ότι η κατασκευή του έχει προσωπικό νόημα (π.χ. ένα ρομπότ-ζώο, ή κάτι εμπνευσμένο από ένα παιχνίδι που αγαπά), τότε πραγματικά “ζωντανεύει” μέσα στη διαδικασία.
Λίγα λόγια κλείνοντας
Η ρομποτική είναι πολλά περισσότερα από καλώδια και προγραμματισμό.
Είναι δημιουργία, φαντασία, παιχνίδι. Και για τα παιδιά στο φάσμα, μπορεί να γίνει ένας ασφαλής τρόπος να εκφραστούν, να νιώσουν ικανοί και να δώσουν μορφή στις ιδέες τους.
Ας ξεκινήσουμε από τις οδηγίες — αλλά ας μην μείνουμε εκεί.
Με εκτίμηση,
Μαρία Στρίκου